Faza 1. Brak gotowości do zmiany nawyków
Na tym etapie trudno o głębszą autorefleksję. Jeśli już się ona pojawia, to często jest spowodowana tym, że to otoczenie daje nam do zrozumienia, że jego zdaniem „coś jest nie tak”. Wszelkiego rodzaju naciski ze strony innych osób powodują tylko większy opór i rosnącą niechęć do wprowadzania zmian. Niejednokrotnie na tym etapie nie widzi się żadnej możliwości zmiany („Już taka jestem”).
Ten etap powiązany jest z unikaniem zdrowej odpowiedzialności za swoje nawyki. Etap ten cechuje także dystansowanie się od konsekwencji nieużytecznych nawyków, negowanie tego, że dosięgną one także nas („I co z tego że miliony ludzi na świecie cierpią z powodu chorób związanych z paleniem papierosów? Mnie to na pewno nie spotka”).
Faza 2. Umiarkowana gotowość do zmiany nawyków
Na tym etapie ma miejsce cząstkowa autorefleksja dotycząca potrzeby wprowadzenia zmian. Pojawiają się pierwsze rozważania, jak to zrobić. Jednocześnie jednak nie widać pewności w przechodzeniu do działania. Powoduje to często przypadkowość działań i działanie bez lub nieco obok planu. Skutkiem ubocznym jest możliwość uczenia się na własnych potknięciach i porażkach. Zdecydowanie jest to etap próbowania i eksperymentowania – choć często po omacku.
Największym niebezpieczeństwem na tym etapie jest obwinianie otoczenia o to, że nie daje nam wystarczającego naszym zdaniem wsparcia. Drugim zagrożeniem jest personalne odbieranie porażek jako informacji zwrotnej o nas samych zamiast o sposobie naszego działania.
Faza 3. Pełna gotowość do zmiany nawyków
Osoba będąca w tej fazie ma wysoką motywację wewnętrzną. Potrafi powiązać swój cel z istotnymi dla niej wartościami. Ma świadomość tego, że potrzebuje kompleksowego planu i że jego wdrożenie być może będzie wymagać sporo zasobów takich, jak czas, energia czy pieniądze.
W tej fazie często konieczne jest zdobycie nowych informacji i rozwinięcie nowych umiejętności, np. asertywności. Może pojawiać się strach, jednak zwykle pomieszany jest z ekscytacją. To etap, w którym widzimy, że zmiana danego nawyku może wywrzeć wpływ na pozostałe sfery naszego życia i w pełni akceptujemy ten fakt.
Podsumowanie
Praktycznie niemożliwym jest, by zmienić nawyki, nie mając przynajmniej umiarkowanej gotowości do wejścia w proces. Warto zatem sprawdzić, jak ma się nasza gotowość, zanim decydujemy się na wprowadzenie zmian. Z kolei przekonywanie kogokolwiek do tego, że "powinien się za siebie wziąć" nie przyniesie żadnych efektów, jeśli ta osoba nie będzie czuła, że podejmuje autonomiczną decyzję, zgodną z nią samą. Jeśli zatem chcesz wywrzeć na kimś presję albo spróbować szantażu, zastanów się najpierw czy warto. Nawet jeśli osoba wejdzie w proces zmiany, prawdopodobnie zrobi to tylko po to, by udowodnić Ci, że się mylisz, albo żebyś chociaż na chwilę się odczepiła. Dawanie innym przestrzeni do popełniania błędów i doświadczania porażek, by mogli samodzielnie wyciągać z nich wnioski, to wielka lekcja pokory, ale także test z zaufania drugiemu człowiekowi.
