1. Na pohybel
Tę strategię stosuje wiele osób, które podejmują decyzję o zmianie z dnia na dzień, w oparciu o impuls. Owym impulsem może być np. pierwszy dzień nowego roku ;).
Cechy strategii „Na pohybel”:
- nagłe podjęcie decyzji o zmianie
- raczej nieprzemyślane wejście w proces zmiany
- podejmowanie chaotycznych działań
- wysoka motywacja początkowa
- prędki spadek motywacji wewnętrznej
- poddawanie się po pierwszych trudnościach i niepowodzeniach.
Strategia ta obarczona jest sporym ryzykiem niepowodzenia. Mimo tego cieszy się niesłabnącą popularnością wśród wielu osób, z którymi stykam się w pracy.
2. Radykalne cięcie
Strategia ta stosowana jest przede wszystkim przez osoby, które wychodzą z nałogów, np. rzucają palenie. Polega na całkowitym „odstawieniu” danego zwyczaju. Zdarza się, że ona także stosowana jest w oparciu o impuls np. złe wyniki badań.
Cechy strategii „Radykalne cięcie”:
- przemyślana decyzja o zmianie
- świadome wejście w proces zmiany
- podejmowanie raczej przemyślanych działań
- wysoka motywacja początkowa
- przeplatanie się spadków i skoków motywacji wewnętrznej
- relatywnie szybkie unaocznienie efektów podjętej decyzji.
Strategia radykalnego cięcia sprawdza się zwłaszcza u tych osób, które mają wysoko rozwiniętą samokontrolę, jednak do tej pory brakowało im gotowości do zmiany. Więcej na temat gotowości do zmiany możesz przeczytać w artykule „Czym jest gotowość do zmiany nawyków?” .
3. Małe kroki
Strategia oparta na filozofii kaizen, w myśl której nawet największe cele możemy podzielić na małe kroki. Polega ona na „rozebraniu” celu na szereg małych podcelów, a następnie małych kroków, które nas do nich doprowadzą. Dzięki temu maleje opór i strach przed zmianą.
Cechy strategii „Małe kroki”:
- przemyślana decyzja o zmianie
- świadome wejście w proces zmiany
- podejmowanie bardzo przemyślanych działań
- wysoka motywacja początkowa
- wysokie prawdopodobieństwo utrzymania optymalnego poziomu motywacji wewnętrznej przez cały proces zmiany nawyku
- raczej szybkie realizowanie małych kroków
- powolne unaocznienie globalnych efektów podjętej decyzji / powolna realizacja założonego, dużego celu.
Strategia ta jest przydatna zwłaszcza w przypadku wypracowania nowych nawyków. Daje jednak wymierne rezultaty także w sytuacjach związanych ze zmianą złych nawyków, np. gdy małymi krokami, stopniowo ogranicza się spożywanie cukru aż do całkowitego zaprzestania słodzenia napojów i posiłków.
4. Tycie nawyki
Strategia zbliżona do techniki małych kroków. Jednak w przypadku kaizen mówimy o szeregu małych kroków, które w efekcie mają doprowadzić do realizacji dużego celu. W przypadku tycich nawyków to same cele są małe. Na tyle małe, by w zasadzie podjęcie działania było niemal tożsame z realizacją celu, np. celem może być wykonanie jednego przysiadu dziennie.
Cechy strategii „Tycie nawyki”:
- decyzja o zmianie niekoniecznie jest przemyślana
- raczej świadome wejście w proces zmiany
- podejmowanie przemyślanych a jednocześnie mało absorbujących działań
- wysoka motywacja początkowa
- relatywnie wysokie prawdopodobieństwo utrzymania optymalnego poziomu motywacji wewnętrznej przez cały proces zmiany nawyku
- szybkie osiąganie mikro celów
- powolne unaocznienie globalnych efektów podjętej decyzji (np. jeden przysiad dziennie, w krótkiej perspektywie czasowej, nie wpłynie znacząco na poprawę naszej kondycji).
Strategia ta zdecydowanie najlepiej sprawdza się w wyrabianiu nowych nawyków. Daje prawdziwego „kopa”, bo nisko ustawiona poprzeczka sprawia, że ryzyko porażki jest w zasadzie zerowe, a jednocześnie z dnia na dzień buduje nasze zaangażowanie w działanie. To pozytywnie wpływa na poczucie sprawczości i osobistej skuteczności. Mikro cele szybko stają się pewnym minimum do wykonania, które jesteśmy w stanie „ogarnąć” bez względu na pokusy, wymówki, okoliczności czy zasoby, jakimi w danym momencie dysponujemy.
Podsumowanie
Dobór odpowiedniej strategii może mieć niebagatelne znaczenie dla sukcesu wprowadzania zmiany. Dotyczy to zarówno sytuacji, w której wyrabiamy całkowicie nowy nawyk, jak i tej, gdy zależy nam na zmianie nieużytecznego nawyku. To, na ile dana strategia będzie odpowiednia dla Ciebie, najczęściej sprawdzisz dopiero w działaniu. Jednak niezależnie od tego, czy wybierzesz "Radykalne cięcie", "Małe kroki" czy "Tycie nawyki"- każda z tych strategii będzie lepsza od strategii "Na pohybel" ;).
